Trang chủ » HIỂU CHỮ ‘QUYỀN’ BẰNG GIÁC NGỘ

HIỂU CHỮ ‘QUYỀN’ BẰNG GIÁC NGỘ

Tháng Mười Hai 2025
H	B	T	N	S	B	C
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

Tác giả: Nguyễn Hữu Đổng

Có loài người là có chữ ‘quyền’.Đây là thuật ngữ rất được nhiều người quan tâm; ai cũng có quyền nhưng lại chẳng hiểu rõ nó. Bằng giác ngộ, khảo luận làm sáng tỏ thực chất, hạn chế nhận thức thuật ngữ này, đồng thời khuyến nghị hiểu biết quyền lực.

Thực chất hiểu chữ ‘quyền’ bằng giác ngộ

Giác ngộ biểu hiện “sự chân thật của con người” [1]. Do vậy, ta hiểu chữ quyền bằng giác ngộ như sau: tính chất sức sống không chân thật, người không có quyền tự do phát triển; bản chất sự sống chưa chân thật, người chưa có quyền sống phát triển; thực chất cuộc sống chân thật, người có quyền sống tự do hạnh phúc phát triển. Điều đó có nghĩa, quyền là người có quyền sống tự do hạnh phúc; không có các quyền này con người không phát triển; có các quyền này thì “con người phát triển” (con người văn hoá) – tức là con người có nhân quyền [2], được bảo đảm môi trường sống tự nhiên và xã hội. Môi trường sống tự nhiên gắn với thiên nhiên hài hoà; môi trường sống xã hội gắn với công bằng, bình đẳng, công lý. Nói cách khác, quyền biểu hiện thực chất nhân quyền, quyền của con người, như: “quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc””, hay “quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do” [3].

Bằng định nghĩa nêu trên cho thấy rằng, quyền cũng biểu hiện sự chân thật của con người; người chân thật là có quyền, người không chân thật thì không có quyền; người lương thiện không lệch lạc là có quyền, người độc ác lệch lạc thì không có quyền; chính quyền dân sự người có quyền phát triển, tà quyền quân sự người không có quyền phát triển. Chẳng hạn, quyền gắn với không chủ nghĩa (không lệch lạc), người dân, lãnh đạo, luật hay phát triển.

Quyền gắn với không chủ nghĩa như sau: tính chất cá thể chủ nghĩa không có quyền, cá nhân người không chân thật; bản chất tập thể chủ nghĩa chưa có quyền, nhóm người chưa chân thật; thực chất xã hội không chủ nghĩa có quyền, cộng đồng người chân thật. Điều đó có nghĩa, quyền chỉ gắn với cộng đồng người chân thật – tức cộng đồng không chủ nghĩa hay không lệch lạc (không thiên vị); người chân thật thì có quyền, người không chân thật thì không có quyền; người lệch lạc thì không có quyền, người không lệch lạc thì có quyền; người chủ nghĩa thì không có quyền, người không chủ nghĩa thì có quyền; khi người chủ nghĩa có quyền là do cướp quyền. Chẳng hạn, người không thiên vị trong bầu cử là có quyền, người thiên vị trong bầu cử là không có quyền, hay thiên vị giành phiếu bầu cử là cướp quyền, kiểu “tung ra những quân bài chiến lược để thu hút các nhóm cử tri” [4]; không chủ nghĩa yêu người có quyền không bạo lực, “chủ nghĩa yêu nước” không có quyền có bạo lực [5], hay “yêu nước gắn với yêu Đảng và yêu chủ nghĩa xã hội” thì người vẫn không có quyền và nhiều bạo lực [6]; người sống yêu người là có quyền, người sống không yêu người thì không có quyền; người giữ gìn môi trường sống là có quyền, người phá hoại môi trường sống thì không có quyền, bởi môi trường sống tiêu vong thì quyền cũng tiêu vong.

Quyền gắn với người dân như sau: tính chất chính phủ chính quyền không chân thật, người dân không có quyền; bản chất chính phủ chính quyền chưa chân thật, người dân chưa có quyền; thực chất chính phủ chính quyền chân thật, người dân có quyền. Điều đó có nghĩa, quyền chỉ gắn với người dân và chính quyền chân thật hay chính phủ chân thật; quyền là của người dân chứ không phải của chính quyền, không phải của đảng phái hay chính phủ, cũng không phải của nhóm quân đội hay quân sự bạo lực. Nói cách khác, quyền biểu hiện thực chất dân quyền hay quyền của dân trong quốc gia, xã hội loài người; dân có quyền làm chủ còn quan có quyền làm thuê, hay quyền làm chủ là của dân còn quyền làm thuê là của chính phủ. Tức là, chính phủ không có quyền, các đảng phái không thể là “đảng cầm quyền” (đảng đương quyền) mà là người dân cầm quyền hay nhân dân nắm quyền trong quốc gia [7].

Quyền gắn với lãnh đạo như sau: tính chất người làm việc không chân thật, cá nhân không có quyền lãnh đạo; bản chất người làm việc chưa chân thật, nhóm chưa có quyền lãnh đạo; thực chất người làm việc chân thật, cộng đồng là có quyền lãnh đạo. Điều đó có nghĩa, quyền chỉ gắn với người lãnh đạo chân thật hay người làm việc chân thật; người lãnh đạo chân thật thì có quyền, người lãnh đạo giả dối thì không có quyền; người lãnh đạo có quyền dân sự, người không lãnh đạo có quyền quân sự – “quyền ra lệnh” [8] (tà quyền) hay quyền của “Ban chỉ đạo” (ban chỉ huy) [9]; người lãnh đạo yêu người thì có quyền, người lãnh đạo yêu nước thì không có quyền, bởi họ chỉ yêu nước mà không yêu cộng đồng người. Nói cách khác, nhóm cá nhân không thể có “quyền lãnh đạo” [10];đảng phái không thể có “quyền lãnh đạo Quân đội” [11]; cũng không thể có “Đảng cầm quyền lãnh đạo Nhà nước” mà người nghiên cứu giáo điều đã nêu ra [12].

Quyền gắn với luật như sau: tính chất luật không thật không phát triển, cá nhân người không có quyền; bản chất luật chưa thật chưa phát triển, nhóm người chưa có quyền; thực chất luật chân thật phát triển, cộng đồng người có quyền. Điều đó có nghĩa, quyền gắn liền với luật chân thật phát triển; luật không chân thật là người không có quyền; luật không phát triển là người cũng không có quyền; còn luật phát triển là người có quyền, hay loài người có quyền do luật phát triển. Luật phát triển của thiên nhiên bảo đảm môi trường sống hài hoà; luật phát triển của xã hội bảo đảm công bằng, bình đẳng, công lý cho loài người. Nói cách khác, quyền thiếu luật là có “cách mạng bạo lực” kiểu “bạo lực chính trị” quốc gia không hòa bình thật sự không phát triển [13], quyền có luật là có cách mạng chân thật, quốc gia có hòa bình thật sự và phát triển; luật phát triển là bảo đảm quyền con người, luật không phát triển không bảo đảm quyền con người; có nhân quyền là do luật phát triển, không có nhân quyền là do luật không phát triển.

Quyền gắn với phát triển như sau: tính chất con người không chân thật, không có quyền phát triển; bản chất con người chưa chân thật, chưa có quyền phát triển; thực chất con người chân thật có “quyền phát triển” [14] (quyền con người) – tức con người được bảo đảm môi trường sống hài hoà, công bằng bình đẳng công lý trong xã hội. Điều đó có nghĩa, con người chân thật là có quyền phát triển; con người giả dối thì không có quyền phát triển; chính quyền chân thật người có quyền phát triển, chính quyền giả dối người không có quyền phát triển; con người bảo vệ thiên nhiên là có quyền phát triển, còn không bảo vệ thiên nhiên thì không có quyền phát triển; con người phát triển khi quyền là của cộng đồng, con người không phát triển khi quyền là của nhóm cá nhân hay quyền của “kẻ mạnh” [15] – tức kẻ có sức mạnh bạo lực thích “tự hào chiến thắng” [16]. Theo đó, quyền không gắn với sức mạnh, mà gắn với phát triển tự nhiên xã hội và con người.

Hạn chế nhận thức quyền và khuyến nghị

Về mặt lý thuyết, loài người chưa nhận thức rõ chữ quyền, kể cả giới nghiên cứu khoa học ngôn ngữ.Trong các cuốn từ điển, quyền chỉ nêu ra “khả năng thực hiện ý chí của mình được pháp luật, xã hội hoặc lẽ phải chấp nhận”, hay điều “mà pháp luật hoặc xã hội công nhận cho được hưởng, được làm, được đòi hỏi”, chứ không nêu rõ quyền phát triển con người.Không nhận thức rõ quyền là không hiểu thuật ngữ khái niệm, hay không hiểu cuộc sống của loài người. Chẳng hạn, không nhận thức quyền là không hiểu cá nhân nhóm cộng đồng, hay không hiểu về nhân quyền như sau: tính chất cá nhân không chân thật không có quyền, bản chất nhóm chưa chân thật chưa có quyền, thực chất cộng đồng chân thật là có quyền; quyền là của cộng đồng, ai chân thật thì đều có quyền; tính chất quyền không là nhân quyền, bản chất quyền chưa là nhân quyền, thực chất quyền là nhân quyền. Nói cách khác, cộng đồng người không có quyền cũng chỉ là loài vật, cộng đồng người chưa có quyền chưa là loài người, cộng đồng người có quyền là loài người; cộng đồng người không có quyền vẫn còn chiến tranh, cộng đồng người có quyền là có hòa bình phát triển; chủ nghĩa là thiếu quyền thiếu phát triển, không chủ nghĩa là có quyền phát triển; “chủ nghĩa tư bản” [17] (tư bản chủ nghĩa) không có quyền phát triển, tư bản không chủ nghĩa là có quyền phát triển; xã hội chủ nghĩa hay “Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” không có quyền phát triển [18], xã hội không chủ nghĩa là có quyền phát triển. Do vậy, cần loại bỏ các chủ nghĩa để con người có thực quyền của mình.

Trong thực tế, loài người đang rất thiếu quyền, nhất là thiếu quyền phát triển – quyền được bảo đảm môi trường sống trong sạch, công bằng bình đẳng và công lý. Chẳng hạn, “nhân loại đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường rất bức xúc và nan giải” [19]; hay diễn ra tình trạng “tham vọng quyền lực” – “quyền lực cai trị” [20] (sức mạnh thống trị), nội chiến chiến tranh làm loài người không phát triển. Việt Nam ta cũng cho thấy đang rất thiếu quyền, thiếu hiểu biết nghiêm trọng về quyền lực, bởi “bình đẳng giới vẫn tồn tại ở nhiều lĩnh vực” [21], tình trạng bạo hành “xâm hại quyền trẻ em” [22]; quyền lực của cộng đồng đang bị “kiểm soát” [23], thậm chí quyền lực còn bị nhốt “vào trong lồng cơ chế, pháp luật” [24]; v.v… Tức là, loài người nói chung cần phải hiểu chữ quyền, đặc biệt là khái niệm quyền lực.

Bằng lý thuyết và thực tế nêu trên,tác giả khuyến nghị hiểu biết quyền lực như sau:

Quyền gắn với lực tạo thành quyền lực. Do vậy, tương tự hiểu biết quyền, ta hiểu biết quyền lực như sau: tính chất sức sống cá nhân không chân thật, quyền lực không hạnh phúc không phát triển; bản chất sự sống nhóm chưa chân thật, quyền lực chưa hạnh phúc chưa phát triển; thực chất cuộc sống cộng đồng chân thật, quyền lực hạnh phúc phát triển, dạng mô hình: bản chất quyền lực chưa hạnh phúc – thực chất quyền lực hạnh phúc – tính chất quyền lực không hạnh phúc. Tức là, loài người rất cần hiểu biết quyền lực; quyền lực là của cộng đồng, chứ không phải của nhóm cá nhân; hiểu quyền lực là hiểu loài người cần được sống hạnh phúc; không hiểu quyền lực là loài người sống độc ác với nhau, dẫn đến bạo lực nội chiến và chiến tranh. Theo đó, quyền lực là loài người cần sống chân thật (chân thực, trung thực) với nhau, loài người không chân thật là loài người không hạnh phúc; loài người hạnh phúc cần có quyền lực phát triển – tức loài người được bảo đảm môi trường sống hài hoà, công bằng bình đẳng công lý trong cuộc sống.

Kết luận

Quyền biểu hiện thực chất nhân quyền – quyền của con người trong xã hội.Quyền lực là cuộc sống hạnh phúc của loài người; không có quyền lực là loài người không hạnh phúc.Hiện nay loài người không hiểu rõ quyền, quyền lực; giới nghiên cứu không rõ hình thức quyền không phát triển, nội dung quyền chưa phát triển, nguyên lý quyền phát triển, cũng không rõ khái niệm quyền lực.Đây là nguyên nhân dẫn đến bạo lực, nội chiến chiến tranh trong xã hội loài người, huỷ hoại môi trường sống của trái đất. Do vậy, để quốc gia quốc tế bình yên, loài người có cuộc sống hạnh phúc phát triển, mỗi công dân cần hiểu rõ quyền và quyền lực.

………………………..

Tài liệu trích dẫn:

[1] https://tapchinghiencuuphathoc.vn/khai-niem-giac-ngo-doi-dieu-suy-nghi.html

[2] https://vanhoavaphattrien.vn/con-nguoi-van-hoa-tu-goc-nhin-phat-trien-a23832.html

[3] https://vietnamnet.vn/toan-van-ban-tuyen-ngon-doc-lap-771240.html

[4] https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/bai-2-tung-chieu-lay-long-cu-tri-quyet-gianh-phieu-tai-7-bang-chien-truong-20241031160422621.htm

[5] https://his.ussh.vnu.edu.vn/vi/news/le-huu-quan/ban-chat-cua-chu-nghia-yeu-nuoc-viet-nam-kinh-nghiem-lich-su-pgs-tskh-nguyen-hai-ke-5733.html

[6] https://dantri.com.vn/xa-hoi/yeu-nuoc-gan-voi-yeu-dang-va-yeu-chu-nghia-xa-hoi-20241219144250055.htm

[7] https://tapchiqptd.vn/vi/quan-triet-thuc-hien-nghi-quyet/dang-ta-la-mot-dang-cam-quyen/16929.html

[8] https://lsvn.vn/bo-sung-tham-quyen-ra-lenh-quyet-dinh-bat-bi-can-bi-cao-de-tam-giam-cua-tham-phan-a156812.html

[9] https://laodong.vn/thoi-su/thanh-lap-ban-chi-dao-xay-dung-chinh-quyen-dia-phuong-2-cap-1475935.ldo

[10] https://kinhtevadubao.vn/trao-quyen-lanh-dao-chia-se-kien-thuc-va-hanh-vi-doi-moi-cong-viec-cua-nhan-vien-30991.html