Trang chủ » HÒA BÌNH LÀ GÌ?

HÒA BÌNH LÀ GÌ?

Tháng Mười Hai 2025
H	B	T	N	S	B	C
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

Tác giả: Nguyễn Hữu Đổng

Hòa bình là ước mơ của ngàn đời, nhưng hiện vẫn chỉ là khát vọng của con người.Vì sao lại như vậy?Bằng văn hoá, tác giả khảo luận làm rõ sự thật, hạn chế hiểu biết khái niệm này; đồng thời, khuyến nghị hiểu đúng hòa và bình, hòa bình phát triển.

Sự thật hòa bình

Sự thật là sự chân thật của loài người; loài người không chân thật không có khái niệm nói chung, sự thật hay sự thật hòa bình nói riêng. Do vậy, bằng văn hoá, sự thật hòa bình được hiểu như sau: cá thể người không chân thật không văn hoá, không có môi trường sống hòa bình phát triển; tập thể người chưa chân thật chưa văn hoá, chưa có môi trường sống hòa bình phát triển; xã hội loài người chân thật văn hoá, có môi trường sống hòa bình phát triển. Tức bằng văn hoá, hòa bình được hiểu là môi trường sống phát triển – khái niệm biểu hiện môi trường thiên nhiên hài hoà, môi trường xã hội công bằng bình đẳng công lý trên trái đất thuộc vũ trụ hệ mặt trời; hòa bình là con người có môi trường sống phát triển, con người có môi trường sống phát triển là có hòa bình. Theo đó, hòa bình không phải trạng thái “không có chiến tranh” hay “không dùng đến vũ lực”, không “xung đột vũ trang …, là khát vọng của toàn nhân loại” như nhiều cuốn từ điển đã nêu ra [1], mà hòa bình là phát triển con người hay “con người phát triển – con người có môi trường sống trong sạch, công bằng bình đẳng và công lý” [2].

Bằng định nghĩa trên cho thấy rằng, hòa bình biểu hiện không thật hòa bình bên ngoài, chưa thật hòa bình bên trong (hòa bình nội bộ), sự thật hòa bình chân thật (hòa bình thực chất), chứ không thể có loại “hòa bình nhất” hay “chỉ số đứng đầu hòa bình”như các chuyên gia hòa bình xếp hạng [3]; mọi nước phát triển là thế giới hòa bình, bởi phát triển là có môi trường sống lành mạnh hay môi trường hòa bình, con người có cuộc sống bình an và hạnh phúc; có môi trường sống phát triển do con người có hòa bình, còn môi trường sống bị huỷ hoại là do con người tranh giành vật chất làm giàu bất chính, cai trị và có môi trường chiến tranh, điều này đã diễn ra “qua hàng nghìn năm lịch sử ở cả châu Âu, châu Á, châu Phi, châu Mỹ từ quá khứ đến hiện tại, khiến cho nhân loại khổ đau, đe dọa sự sống của loài vật, loài người trên trái đất” [4]. Theo đó, hòa bình không phải “đứng về hòa bình” [5], hòa bình không cần lực lượng quân sự như “Bộ Quốc phòng”, càng không cần đến “Bộ Chiến tranh” mà đứng về lẽ phải và công lý [6], cần lực lượng bảo vệ thiên nhiên và con người; hòa bình là có thể đạt được trong tầm tay, chứ không có hòa bình trỗi dậy, kiểu “thuyết “trỗi dậy hòa bình”” [7], cũng không phải là khát vọng hay “Giải Nobel Hòa bình” – giải “gây tranh cãi” [8] của con người, hoặc không phải của “Viết tiếp câu chuyện hòa bình” như nhiều người kém hiểu biết nêu ra ý tưởng [9].

Bằng định nghĩa trên còn cho thấy rằng, loài người giác ngộ văn hoá là hòa bình, bởi đã hiểu rõ giác ngộ phát triển, hiểu và tôn trọng công lý trong cộng đồng, đặc biệt giác ngộ được “con đường hòa bình” – tức con đường “không dùng sức mạnh vũ lực mà dùng đối thoại, tư tưởng nhân văn, lẽ phải, công lý để giải quyết bất đồng giữa các dân tộc, quốc gia trong xã hội loài người” [10]; hòa bình gắn với mưa nắng thiên nhiên đất trời, mưa xuân biểu hiện của hòa bình, “mưa đỏ” [11] hay mưa máu biểu hiện của chiến tranh; con người chân thật có giá trị văn hoá hòa bình, con người không chân thật không có giá trị văn hoá hòa bình, hay không thể có “giá trị văn hoá hòa bình Hồ Chí Minh trong kỷ nguyên mới” [12], cũng không thể có “Thành phố vì hòa bình tới Thủ đô sáng tạo” [13], càng không thể có “Ngày hội văn hoá vì Hòa bình” và “danh hiệu Thành phố vì hòa bình” [14]; loài người không chủ nghĩa (không thiên lệch, lệch lạc) là có hòa bình, loài người chủ nghĩa không có hòa bình mà có các cuộc chiến khác nhau, bởi chủ nghĩa dẫn đến bạo lực, nội chiến và chiến tranh giết người, như các loại: chủ nghĩa tư bản, đế quốc, phát xít, cộng sản, dân tuý, hay “chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa tự do, chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa phục hồi (Restauration)” [15] trong chính trị, hoặc “chủ nghĩa đa phương” trong quan hệ ngoại giao [16], v.v..

Hạn chế hiểu biết hòa bình và khuyến nghị

Về mặt lý luận cho thấy, loài người chưa hiểu biết hòa bình. Chẳng hạn, nhiều người kể cả giới nghiên cứu chưa rõ các vấn đề, như: tính chất không thật Đại Tây Dương, bản chất chưa thật Bắc Băng Dương, thực chất sự thật Thái Bình Dương; tính chất sức sống không hòa bình, bản chất sự sống thiếu hòa bình, thực chất cuộc sống hòa bình; chiến tranh là cai trị, hòa bình chưa là chính trị, thái bình là chính trị, chứ không có “thái bình thịnh trị” [17]; không hiểu rõ tính chất không thật chiến tranh là thời chiến, bản chất chưa thật chiến tranh chưa là thời bình, thực chất sự thật chiến tranh là thời nay, chứ không phải ““Chiến tranh nhân dân” giữa thời bình” [18], hay “tinh thần cống hiến trong thời bình” như nhiều người lãnh đạo và báo chí nêu ra [19]; không hiểu rõ hình thức lễ hội không là hòa bình, nội dung lễ hội chưa là hòa bình, nguyên lý lễ hội là có hòa bình – hòa bình có văn hoá, chứ không phải lễ hội “hướng tới hòa bình và thịnh vượng” [20]mà Việt Nam tổ chức ngày 26/09/2025. Hiện nay giới nghiên cứu không hiểu rằng, không có mục tiêu hòa bình, cũng không có “phương pháp hòa bình” [21], chỉ có nguyên tắc của hòa bình; không có “mục đích hòa bình” [22],cũng không có phương tiện đạt mục đích hòa bình, mà chỉ có nguyên lý hòa bình phát triển; nhiều người cũng không hiểu rằng, con người chân thật là có hòa bình, con người không chân thật thì không có hòa bình, hay không chân thật thì không thể “nâng cao nhận thức về giá trị hòa bình” cho con người [23].Hiện nhiều người vẫn còn chưa hiểu rằng, yêu hòa bình là yêu người, cứu người khỏi ngu muội và nạn bạo lực, chứ không phải là “yêu nước” hay “cứu nước” [24]; yêu hòa bình là yêu sự sống môi trường sống, biết bảo vệ môi trường sống phát triển bền vững – tức biết bảo đảm môi trường sống trong sạch lành mạnh lâu bền vững chắc. Ngoài ra, nhiều người trên thế giới và Việt Nam còn không hiểu rằng, không thật tương lai không hòa bình, chưa thật quá khứ cũng không hòa bình, sự thật hiện thực (hiện nay) là hòa bình, tức sự thật hòa bình không là “nền tảng cho tương lai thịnh vượng” như nhiều người lầm tưởng [25];hòa bình không có “một thời hòa bình” hay “Một thời đạn bom” của “những người phụ nữ kiên cường và tài giỏi của cách mạng Việt Nam” [26]; hòa bình cũng không có bạo lực, không có đấu tranh giữa người với người, như tranh đấu hay “đấu tranh giai cấp” [27], đặc biệt là “đấu tranh tư tưởng” dạng “‘Bút chiến’ để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” đang được Đảng Cộng sản Việt Nam phát động, trao giải trong nhiều cuộc thi gây lãng phí [28].

Thực tiễn cho thấy rằng, loài người không hòa bình, Việt Nam cũng không hòa bình, bởi còn có các cuộc chiến chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí- tức chống giặc trong lòng mỗi con người. Quan liêu biểu hiện giới lãnh đạo kiêu ngạo, kém hiểu biết; tham nhũng biểu hiện nhiều người đầy lòng tham tiền-quyền-danh; lãng phí biểu hiện nhiều người còn ngu xuẩn, không biết bảo vệ và gìn giữ môi trường sống; cùng với các loại chủ nghĩa, những người như vậy đang làm mất đi môi trường sống quý giá của cộng đồng. Hiện nay loài người “có nguy cơ tuyệt chủng do thảm họa môi trường” [29]; bạo lực, xung đột, nội chiến, chiến tranh đang đẩy nguy cơ này nhanh hơn, đặc biệt “chạy đua vũ trang khiến cho Trái đất – ngôi nhà chung của nhân loại mong manh hơn bao giờ hết” [30]; còn Việt Nam đang sai khi xem ““diễn biến hòa bình” là chiến lược cơ bản của các thế lực thù địch nhằm lật đổ chế độ chính trị – xã hội của các nước tiến bộ” [31]. Tức về thực chất, loài người còn đang kém hiểu biết hay ngu xuẩn; chính vì còn ngu xuẩn thiếu trí tuệ, nên nhiều người không hiểu biết hòa bình là gì, thậm chí không hiểu cả hai chữ hòa và bình.

Bằng các phân tích nêu trên, tác giả khuyến nghị như sau:

Hiểu đúng hòa và bình

Hiểu hòa và bình là hiểu khái niệm hòa bình, còn không hiểu thì không rõ khái niệm này. Hai chữ hòa và bình biểu hiện như sau: tính chất hòa và bình không chân thật, cá nhân người không có ý thức phát triển; bản chất hòa và bình chưa chân thật, nhóm người thiếu ý thức phát triển; thực chất hòa và bình là chân thật, cộng đồng người có ý thức phát triển. Tức về thực chất, hòa và bình đều là ý thức phát triển; con người có ý thức chân thật là có hòa và bình, phát và triển; còn không chân thật không có hòa và bình, không có phát và triển;hòa và bình không phải “cái giá của biết bao hy sinh, biết bao xương máu của các thế hệ anh hùng” [32],cũng không phải “khát vọng phát triển trong kỷ nguyên mới” [33], hay “Khát vọng thiêng liêng của nhân loại” [34] như những người nghiên cứu và nhà báo nêu ra. Do đó, con người cần có ý thức chân thật; con người chân thật với nhau có hòa và bình, còn độc ác với nhau thì có bạo lực và chiến tranh, làm cho xã hội thiếu văn minh; hiểu đúng hai chữ hòa và bình cần con người chân thật, con người không chân thật không hiểu đúng hai chữ hòa và bình.

Hiểu đúng hòa bình phát triển

Hòa bình gắn liền với phát triển, có hòa bình là có phát triển, không có hòa bình thì không phát triển, hay không thể “lập lại hòa bình” bởi không thể lập lại phát triển [35]. Hòa bình phát triển được hiểu như sau: tính chất tinh thần không thật, cá thể người không có hòa bình phát triển; bản chất vật chất chưa thật, tập thể người chưa có hòa bình phát triển; thực chất ý thức chân thật, xã hội loài người có “hòa bình phát triển” – khái niệm biểu hiện con người có môi trường sống hài hoà, công bằng bình đẳng công lý trong cộng đồng. Điều đó có nghĩa, hòa bình là phát triển, phát triển là hòa bình; hòa bình phát triển là các loài có môi trường sống hài hoà, con người có công bằng bình đẳng và công lý.Chẳng hạn, con người có môi trường sống trong sạch lành mạnh, công bằng bình đẳng công lý là đất nước có hòa bình phát triển. Do đó, rất cần hiểu đúng hòa bình phát triển – “hòa bình thật sự” (hòa bình bền vững) [36]. Chính quyền quốc gia không hiểu rõ vấn đề này không thể chân thật “tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc” [37], hay không biết gìn giữ môi trường sống của trái đất, đồng thời “không biết để lại môi trường sống cho đời sau” [38] – khái niệm biểu hiện không có phát triển bền vững; cần giáo dục con người chân thật – tức giáo dục ý thức bảo vệ môi trường sống thiên nhiên và xã hội; người chân thật là hiểu đúng hòa bình phát triển, người giả dối không hiểu đúng hòa bình phát triển; con người chân thật là có hòa bình phát triển, con người giả dối không có hòa bình phát triển.

Kết luận

Hòa bình là con người chân thật, con người chân thật là có hòa bình, con người không chân thật không có hòa bình. Hiện nay nhiều người không hiểu rõ hòa bình, hay không hiểu hòa bình thật sự; giới nghiên cứu không rõ tính chất không hòa bình phát triển, bản chất chưa hòa bình phát triển, thực chất hòa bình phát triển.

Hòa bình gồm hai chữ hòa và bình.Đây là các thuật ngữ chân thật gắn với phát triển.Người không chân thật không hiểu hòa và bình, không hiểu giá trị thực của hòa bình, không hiểu được khái niệm phát triển; người không chân thật không hiểu môi trường sống là hòa bình và phát triển.

Hòa bình đang vắng bóng do thiếu môi trường sống; các loại chủ nghĩa đang cướp môi trường hòa bình của nhân loại, chúng huỷ hoại sự sống của các loài. Xã hội loài người có môi trường sống lành mạnh khi hòa bình phát triển. Do vậy, để có hòa bình đích thực trên trái đất này, trước hết con người rất cần phải hiểu đúng hòa và bình, hòa bình phát triển.

………………………

Tài liệu trích dẫn:

[1] https://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%B2a_b%C3%ACnh

[2] https://diendankhaiphong.org/dao-vu-tru-la-gi/

[3] https://lifestyle.znews.vn/viet-nam-lot-top-10-quoc-gia-hoa-binh-nhat-chau-a-post1581566.html

[4], [10], [36] https://vanhoavaphattrien.vn/su-that-ve-chien-tranh-va-hoa-binh-a19949.html

[5] https://dantri.com.vn/tam-diem/chinh-sach-quoc-phong-bon-khong-cua-viet-nam-20220322234432331.htm

[6] https://baochinhphu.vn/hoa-ky-xung-quanh-quyet-dinh-doi-ten-bo-quoc-phong-thanh-bo-chien-tranh-102250906152455834.htm

[7] https://baochinhphu.vn/tu-troi-day-hoa-binh-tro-thanh-moi-de-doa-102164214.htm

[8] https://www.qdnd.vn/quoc-te/tin-tuc/giai-nobel-hoa-binh-gay-tranh-cai-nhat-trong-lich-su-745959

[9] https://tuoitre.vn/nguyen-van-chung-noi-tung-duong-hat-viet-tiep-cau-chuyen-hoa-binh-co-the-vo-ca-trai-tim-2025081109242503.htm

[11] https://tuoitre.vn/viet-nam-gui-mua-do-du-giai-oscar-20250930171548403.htm

[12] https://hvannd.edu.vn/bv/ct/16339/phat-huy-gia-tri-van-hoa-hoa-binh-ho-chi-minh-trong-ky-nguyen-moi

[13] https://nhandan.vn/tu-thanh-pho-vi-hoa-binh-toi-thu-do-sang-tao-post619762.html

[14] https://nhandan.vn/tu-hao-va-xuc-dong-trong-ngay-hoi-van-hoa-vi-hoa-binh-post835105.html

[15] https://diendankhaiphong.org/ba-tuyet-pham-cua-heinrich-heine/

[16] https://nhandan.vn/special/chu-tich-nuoc-luong-cuong-dai-hoi-dong-lien-hop-quoc-hoa-ky/index.html

[17]https://vietnamnet.vn/xa-hoi-thinh-tri-toi-ngu-khong-can-dong-cua-159148.html

[18] https://hanoimoi.vn/chien-tranh-nhan-dan-giua-thoi-binh-636373.html

[19] https://znews.vn/viet-ve-de-tai-chien-tranh-khong-phai-de-tra-no-qua-khu-post1539601.html

[20] https://vietnamnet.vn/gan-50-dai-su-quan-to-chuc-quoc-te-tham-du-le-hoi-van-hoa-the-gioi-tai-ha-noi-2446460.html

[21], [35]https://nhandan.vn/hiep-dinh-paris-ve-cham-dut-chien-tranh-lap-lai-hoa-binh-o-viet-nam-y-nghia-lich-su-va-bai-hoc-kinh-nghiem-post735179.html

[22] https://nhandan.vn/iran-tai-khang-dinh-muc-dich-hoa-binh-cua-chuong-trinh-hat-nhan-post864161.html

[23] https://giaoducthoidai.vn/giao-duc-gia-tri-hoa-binh-cho-hoc-sinh-post627557.html

[24]https://media.qdnd.vn/long-form/nguyen-ai-quoc-voi-hanh-trinh-tim-duong-cuu-nuoc-giai-phong-dan-toc-54717

[25] https://media.qdnd.vn/phong-su-anh/hoa-binh-la-nen-tang-cho-tuong-lai-thinh-vuong-61093

[26] https://special.nhandan.vn/mot-thoi-dan-bom-mot-thoi-hoa-binh/index.html

[27] https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/nghien-cu/-/2018/50826/view_content?_contentpublisher_WAR_viettelcmsportlet_urlTitle=ly-luan-cua-c.-mac-ve-dau-tranh-giai-cap-va-y-nghia-cua-no-o-viet-nam-hien-nay

[28] https://tienphong.vn/but-chien-de-bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang-post1477584.tpo

[29] https://vnexpress.net/loai-nguoi-co-nguy-co-tuyet-chung-do-tham-hoa-moi-truong-3398230.html

[30] https://baoquocte.vn/chay-dua-vu-trang-he-luy-va-vai-tro-cua-ngoai-giao-ky-cuoi-127388.html

[31] https://tcnn.vn/news/detail/54536/Nhan-dien-chien-luoc-Dien-bien-hoa-binh-trong-giai-doan-hien-nay.html

[32]https://vtv.vn/xa-hoi/hoa-binh-la-xuong-mau-cua-cac-the-he-anh-hung-20240727090646604.htm

[33] https://nhandan.vn/bac-son-tu-ngon-lua-cach-mang-den-khat-vong-phat-trien-trong-ky-nguyen-moi-post910671.html