Adam Smith và “Phồn vinh của các Quốc gia”
Tôn Thất Thông
Phỏng theo phim tài liệu của ARTE.TV France & ZADIG Productions
Giới thiệu: Ai cũng thừa nhận rằng, Adam Smith đã khai sinh lý thuyết kinh tế hiện đại, là cha đẻ của nền kinh tế mà ngày nay chúng ta gọi là tư bản chủ nghĩa. Điều phiền toái là, vài khái niệm cốt lõi được Smith trình bày rất tổng quát mà để hiểu toàn diện, chúng ta cần đặt chúng vào luồng tư duy triết học đạo đức của Adam Smith. Bài tóm tắt sau đây lấy ý từ bộ phim tài liệu dài 60 phút của đài ARTE.TV, chủ yếu đề cập đến ba trong nhiều khái niệm quan trọng vốn dĩ đã gây khá nhiều tranh cãi, thậm chí việc hiểu sai của một số lãnh đạo kinh tế đã dẫn đến hậu quả vô cùng tai hại. Ba khái niệm đó là ‘phân công lao động, tư lợi và bàn tay vô hình’. Nội dung bộ phim này tóm tắt ý kiến của các chuyên gia nghiên cứu lâu năm về Adam Smith, những giáo sư đại học ngành kinh tế, sử học, triết học và nhân chủng học (xin xem danh sách ở cuối bài).
Smith, “bàn tay vô hình” và tự do thương mại
Tác giả: Francisco VERGARA
Người dịch: Nguyễn Đôn Phước
Trong tác phẩm Của cải của các dân tộc, thành ngữ “bàn tay vô hình” không biểu thị một cơ chế giá cả nhưng biểu thị những bản năng và khuynh hướng tự nhiên. Trong số này, điều được các nhà kinh tế đương đại gọi là “home bias” giải thích việc ưu đãi nền công nghiệp quốc gia. Một khuynh hướng được giả định là giảm thiểu những tác động của hệ thống tự do thương mại.
Điều cánh hữu đã hiểu sai về Adam Smith
Tác giả: Conor O’Kane
Người dịch: Huỳnh Thị Thanh Trúc
Chúng ta nên rút ra điều gì từ Adam Smith? Có lẽ bạn nghĩ rằng ta đã làm rõ vấn đề này xong, vì ông ấy chỉ viết hai cuốn sách và đã 300 năm kể từ ngày ông ra đời. Nhưng không hề. Ai cũng muốn kéo nhà triết học và kinh tế học người Scotland về phe mình. Ngoài Chúa Giê-su, khó mà nghĩ ra còn ai có thể thu hút những cách giải thích hoàn toàn khác biệt như vậy.
Nhìn lại phát triển kinh tế Việt Nam và năng suất lao động
Tác giả: Vũ Quang Việt, 09/05/2023
Tóm tắt: Trong 10 năm qua, tốc độ tăng GDP bình quân dù cao, nhưng giảm so với trước đây và tính từ thời đổi mới năm 1989 thì chỉ đạt được tốc độ tăng trưởng GDP bình quân năm trên 7% một thập kỷ rồi giảm, so với 4 thập kỷ ở Hàn Quốc và 5 thập kỷ ở Trung Quốc. Vào năm 2022, được là nợ nước ngoài tương đối thấp, vào năm 2022, chỉ khoảng 34%, và dự trữ ngoại tệ tương đối mỏng cũng đạt mức an toàn là 4 tháng nhập khẩu (2021).
300 năm Adam Smith: Đạo đức và tư lợi
Tác giả: Heinz Welsch – Frankfurter Rundschau 1/6/2023.
Người dịch: Tôn Thất Thông
Adam Smith và những thách thức của thế kỷ 21. Một cái nhìn về tính thời sự trong tác phẩm của kinh tế gia và triết gia xứ Tô Cách Lan (Scotland).
Bản chất của chủ nghĩa tân tự do
Tác giả: Pierre Bourdieu, Giáo sư Học viện Pháp quốc
Người dịch: Phạm Như Hồ
Chủ nghĩa tân tự do là gì? Một chương trình phá hủy các cấu trúc tập thể có khả năng cản trở logic của thị trường thuần túy.
Giới thiệu sách hay: Kinh tế Nhật Bản – Giai đoạn phát triển thần kỳ 1955-1973
Người giới thiệu: Hà Dương Tường
Tác giả Trần Văn Thọ tập trung trình bày, “để cung cấp một tham khảo cho những bàn luận về mục tiêu năm 2045 của Việt Nam”, “bàn luận” mà tác giả đã phác hoạ vài nét, đặt mục tiêu là “làm thay đổi Việt Nam, thay đổi diện mạo Việt Nam trên trường quốc tế và thay đổi hẳn cuộc sống của người Việt Nam cả chất và lượng” trong 4.000 ngày, từ đầu năm 2020 đến cuối năm 2030, một mục tiêu theo ông là có thể thực hiện được, “nếu có chiến lược, chính sách đúng đắn, kèm theo là những cải cách cần thiết”.
Lịch sử kinh tế
Tác giả: Maurice LEVY-LEBOYER và Patrick VERLEY
Người dịch: Nguyễn Đôn Phước
Khác biệt chủ yếu giữa những công trình nghiên cứu trước đây với những công trình được dùng làm cơ sở cho những trường phái gần đây hơn là ở việc mở rộng trường nghiên cứu tới chân trời rất dài hạn và ở việc vận dụng một cách tiếp cận kinh tế vĩ mô nhằm đo đạc, rồi giải thích, không phải là những tai nạn ở từng thời điểm của tình thế kinh tế mà là những quá trình công nghiệp hoá, và một cách tổng quát hơn, sự tăng trưởng của những nước Tây phương và của thế giới thứ ba …
Dân số già: Tử huyệt của Trung Quốc
Tác giả: Theo Sommer, ZEIT Online 2-2-2021
Người dịch: Tôn Thất Thông
Giới thiệu: “Chưa giàu đã già” là một thuật ngữ quen thuộc, nhưng dường như ít người quan tâm đến hệ lụy vô cùng lớn cho các nước đang phát triển trong vài thập niên sắp tới. Để hiểu rõ mức độ nghiêm trọng của vấn đề, cũng như xem xét cách giải quyết của các nước giàu và hệ lụy lên các nước chưa giàu, chúng tôi giới thiệu hai bài khảo luận: 1) Dân số già: tử huyệt của Trung Quốc và 2) Dân số già: Thảm họa của các nước chưa giàu? Sau đây là bài thứ nhất.
Paul A. Samuelson, nhà kinh tế tổng quát cuối cùng
Tác giả: Gilles Dostaler
Người dịch: Huỳnh Thiện Quốc Việt
Là nhà kinh tế sớm phát triển, có nhiều bài viết và là nhà kinh tế tổng quát, Paul A. Samuelson đã biến đổi cách thức làm kinh tế từ giữa thế kỷ XX, bằng việc hình thức hóa, thông qua toán học, tất cả các lãnh vực của lý thuyết. Paul Samuelson luôn là người ủng hộ nhà nước phúc lợi và một chủ nghĩa can thiệp quan trọng.
Diễn Đàn Khai Phóng 