Ukraine trong lịch sử cận đại (3)
PHẦN 3: 30 năm độc lập – Dưới chiếc bóng quá khứ
Biên soạn: Tôn Thất Thông – Hiệu đính: Hoàng Lan Anh
Cuộc chiến Ukraine đã kéo dài hơn 1000 ngày, Ukraine vẫn đứng vững. Điều gì đã làm cho một dân tộc có đất rộng người thưa, chỉ với 40 triệu dân, mà họ đã làm cho Nga ngày càng sa lầy, tiến thoái lưỡng nan? Câu trả lời có thể tìm thấy từ lịch sử cận đại của Ukraine. Vì thế, chúng tôi xin giới thiệu loạt bài lịch sử bao gồm bốn phần. Sau đây là phần ba.
Ukraine trong lịch sử cận đại (2)
PHẦN 2: Thế kỷ dài đấu tranh cho chủ quyền quốc gia
Biên soạn: Tôn Thất Thông – Hiệu đính: Hoàng Lan Anh
Điều gì đã làm cho một dân tộc có đất rộng người thưa, chỉ với 40 triệu dân, mà họ đã làm cho Nga ngày càng sa lầy, tiến thoái lưỡng nan sau hơn 1000 ngày? Câu trả lời có thể tìm thấy từ lịch sử cận đại của Ukraine. Vì thế, chúng tôi xin giới thiệu loạt bài lịch sử bao gồm bốn phần. Sau đây là phần 2.
Thời đại Khai sáng – Nguyên nhân Cách mạng Pháp năm 1789 (1)
Phần 1: Nguyên nhân chính trị, kinh tế, tài chính
Biên soạn: Tôn Thất Thông – Hiệu đính: Hoàng Lan Anh
Hậu bán thế kỷ 18 là thời kỳ đầy rẫy khủng hoảng cho các chế độ cũ ở châu Âu với hệ thống kinh tế và chính trị cổ hủ lúc ấy. Những thập niên cuối của thế kỷ 18 chứa đầy những biến cố chính trị mà đôi lúc đã đạt đến đỉnh điểm của sự nổi loạn, song song với các phong trào đòi tự trị khắp nơi. Nhiều sử gia sau này đều xem hậu bán thế kỷ 18 là “thời đại cách mạng dân chủ”, mà trong đó cách mạng Pháp đã để lại dấu ấn sâu đậm nhất, lâu dài nhất. (Sử gia Anh Eric Hobsbawm)
Xem tiếp video:
Ukraine, Nga và „vấn đề Đức“
Tác giả: Tôn Thất Thông – Hiệu đính: Hoàng Lan Anh
Những bài biên khảo sau đây là một phần của cuốn sách về Zelensky trong mấy tháng đầu cuộc chiến Ukraine, nhưng không xin được giấy phép xuất bản. Chủ đề của tác phẩm, sau ba năm, không còn giá trị thời sự nữa, cho nên tôi xóa các phần liên quan đến Zelensky, chỉ giữ lại phần biên khảo lịch sử mang tính phi thời gian. Sau đây là hai bài đầu tiên về quan hệ Đức – Nga và Đức – Ukraine qua dòng chảy lịch sử cận đại châu Âu.
Đọc tiếp:
Phần 1: Quan hệ giữa Đức và Nga
Phần 2: Quan hệ giữa Đức và Ukraine
Khoa học và kỹ thuật trong thế kỷ 18
Tác giả: Tôn Thất Thông
Hiệu đính: Hoàng Lan Anh
Thế kỷ 18 là thời kỳ xuất hiện rõ rệt của sự nhất thể hóa giữa thiên nhiên và lý tính. Điều này vừa là nhân vừa là quả của quá trình hợp tác và ảnh hưởng cộng sinh giữa triết học và khoa học tự nhiên. Nó khởi đầu từ giữa thế kỷ 17, để tạo nên điều kiện khung cho sự thăng hoa tột đỉnh của trào lưu khai sáng trong thế kỷ 18.
Xin xem Video:
Thuộc địa hóa, một lịch sử của Pháp
Giới thiệu phim hay của FRANCE.TV, chiếu ngày 2/2/2025
Bộ phim tài liệu đặc biệt „Colonisation, une histoire française“ vẽ lại lịch sử thực dân Pháp, từ Algiers đến Madagascar và từ Dakar đến Sài Gòn trong khoảng thời gian từ năm 1830 đến năm 1945. Câu chuyện này đúng là của chúng ta, câu chuyện về một cuộc đối đầu dữ dội giữa các dân tộc sẽ tạo nên một cộng đồng vận mệnh không thể đảo ngược.
(Xem phim tiếng Pháp theo link ở cuối bài)
Thời đại khai sáng – Cách mạng khoa học trong thế kỷ 17
Tác giả: Tôn Thất Thông
Hiệu đính: Hoàng Lan Anh
Phải có một khoa học phổ quát nào đó có khả năng giải thích mọi chuyện vượt lên trên trật tự và tiêu chuẩn, mà không cần phải sử dụng một phương tiện nào khác khi có vấn đề phát sinh. Điều này chúng ta có thể đạt được, không cần phải nhờ cái gì xa lạ mà chỉ cần một từ ngữ cổ xưa: toán học phổ quát. (René Descartes 1596 – 1650).
Nghe tiếp Video:
Thời Đại Khai Sáng – Thời điểm khởi đầu và chấm dứt
Tác giả: Tôn Thất Thông, tháng 8/2024
Có lẽ là điều hợp lý, khi chúng ta xem trào lưu khai sáng là thời khắc đặc biệt của lịch sử châu Âu, là sự trưởng thành của trí tuệ của con người thế tục, khi tình trạng ngu muội từng bước bị đẩy lùi, phồn vinh xã hội ngày càng được nâng cao, và thừa hưởng thành quả của kỹ thuật in ấn để tự thành hình và phát triển một lực lượng xã hội tương đối độc lập [với các định chế có sẵn]. (Giáo sư Roy Porter, Viện sĩ Hàn Lâm Viện Anh).
Xem Video trên Youtube:
Trở về thăm Israel với nỗi niềm băn khoăn (tiếp theo)
Với tư cách là cựu quân nhân IDF và sử gia về nạn diệt chủng, tôi vô cùng băn khoăn sau chuyến thăm Israel mới đây. (tiếp theo)
Tác giả: Omer Bartov, GUARDIAN, 13.8.2024
Biên dịch và rút ngắn: Tôn Thất Thông
Vào thời điểm tôi đến Israel, tôi đã cảm nhận chắc chắn rằng ít nhất kể từ cuộc tấn công của IDF vào Rafah vào ngày 6 tháng 5 năm 2024, tôi không thể phủ nhận rằng Israel đã tham gia vào các tội ác chiến tranh có hệ thống, tội ác chống lại loài người và các hành động diệt chủng. (Omer Bartov)
Trở về thăm Israel với nỗi niềm băn khoăn
Với tư cách là cựu quân nhân IDF và sử gia về nạn diệt chủng, tôi vô cùng băn khoăn sau chuyến thăm Israel mới đây.
Tác giả: Omer Bartov, GUARDIAN, 13.8.2024
Biên dịch và rút ngắn: Tôn Thất Thông
Người dịch: Hơn nửa thế kỷ qua trong các nước phương Tây, những ai phê phán Israel, nhất là phê phán tội ác của Israel đối với người Palestine, đều dễ dàng bị quy chụp là „bài Do Thái“. Bạo lực ở Gaza hơn 10 tháng qua đã thay đổi tình hình chút ít. Tiếng nói của giới vận động hành lang Do Thái trở nên yếu ớt hơn, giọng điệu đạo đức hai mặt của các chính phủ phương Tây có phần thuyên giảm, và đặc biệt đã có vài tiếng nói lạc lõng của trí thức Israel ở ngoại quốc cất lên lo lắng cho tương lai đất nước họ. Xin giới thiệu bài tiểu luận sau đây của sử gia Omer Bartov người Israel.
Diễn Đàn Khai Phóng 