Thần Kỳ Kinh Tế Tây Đức được giải nhất.
Giới thiệu: Diễn Đàn Khai Phóng

Cuối tháng 9 vừa qua, Viện Nghiên cứu Giáo dục IRED và Học Viện Quản Lý PACE phối hợp tổ chức trao Giải Sách Hay lần thứ 10 tại hội trường REX, Thành phố HCM. Đây là một giải tư nhân, được bình chọn bởi những học giả tiếng tăm ở Việt Nam. Dù là tư nhân với nhiều cản trở, giải này có tầm vóc ảnh hưởng lớn nhất đến độc giả hiện nay. Một thành viên của BBT Diễn Đàn Khai Phóng, bạn Tôn Thất Thông với tác phẩm Thần Kỳ Kinh Tế Tây Đức, được vinh dự đón nhận giải nhất Giải Sách Hay, hạng mục kinh tế, thể loại sách viết. DĐKP vui mừng giới thiệu cùng bạn đọc.

Về Giải Sách Hay 2020

Nhằm mục đích quảng bá văn hóa đọc, dưới sự bảo trợ của Viện Nghiên cứu Giáo dục IRED và Học viện Quản lý PACE, một số học giả tiếng tăm quen thuộc đứng ra thành lập dự án Giải Sách Hay và đề cử một hội đồng, bao gồm bà Quách Thu Nguyệt và các ông Nguyên Ngọc, Chu Hảo, Bùi Văn Nam Sơn, Giản Tư Trung đảm nhận vai trò quản lý dự án với chức danh Hội đồng Trao giải.

Giải Sách Hay được tổ chức hàng năm, bắt đầu từ 2011. Trải qua 10 mùa giải, Giải Sách Hay đã tạo được tiếng vang đáng kể trong ngành sách, trở thành sự hướng dẫn đáng tin cậy đối với rất nhiều độc giả yêu sách. Sau 10 năm hoạt động, Giải Sách Hay đã trở thành một khái niệm quen thuộc trong văn đàn Việt Nam. Ngày phát giải là một sự kiện văn hóa quan trọng ở Thành phố HCM. Các tác phẩm đoạt giải thường nhanh chóng trở thành „sách bán chạy nhất“. Không ít tác phẩm đoạt giải được tái bản hàng chục lần sau đó.

Như mọi năm, giải năm nay được phân chia thành 7 hạng mục, mỗi hạng mục có một sách viết và một sách dịch được trao giải. Về chi tiết buổi lễ phát giải cũng như sách đoạt giải trong các hạng mục, xin xem tường trình chính thức ở đây (Kết quả Giải Sách Hay lần thứ X, năm 2020). Thành phần chấm giải có bảy nhóm độc lập, bao gồm những học giả tiếng tăm trong lĩnh vực chuyên môn và nhiều kinh nghiệm về sách báo: xin xem ở đây (Hội đồng xét Giải Sách Hay 2020).

Giải năm nay được trao cho tác phẩm Thần Kỳ Kinh Tế Tây Đức

Sáng ngày 27.09, buổi lễ trao Giải Sách Hay lần thứ X đã diễn ra thành công tốt đẹp với hơn 400 người tham dự trong không gian sang trọng, ấm cúng tại hội trường REX ở trung tâm thành phố HCM. Giải Sách Hay được biết đến như một giải thưởng thường niên, độc lập về sách của Việt Nam có uy tín rộng rãi bậc nhất hiện nay do học giả (tính chuyên gia) và độc giả (tính đại chúng) đề nghị, sau đó được hội đồng xét giải bình chọn.

Góp mặt trong buổi lễ là những học giả, nhân sĩ trí thức uy tín trong văn đàn cũng như trong các lĩnh vực liên quan về văn học, kinh tế, giáo dục… Bên cạnh đó, buổi lễ còn có sự góp mặt của nhiều đơn vị làm sách, tác giả, dịch giả và tất nhiên không thể thiếu hàng trăm bạn đọc tâm huyết với sách và với văn hóa đọc ở Việt Nam nói chung.

Năm nay, hạng mục kinh tế, thể loại sách viết được trao cho tác phẩm Thần Kỳ Kinh Tế Tây Đức, biên khảo của Tôn Thất Thông, xuất bản năm 2019 bởi nhà xuất bản Tri Thức liên kết với Phương Nam Books. Dường như đây là công trình nghiên cứu đầu tiên và duy nhất bằng tiếng Việt về lĩnh vực lịch sử kinh tế Đức. Độc giả có thể theo dõi bài Giới Thiệu Sách ở đây. Độc giả nào quan tâm đến 12 trang về Karl Marx đã bị kiểm duyệt thì có thể tải PDF ở đây để bổ sung thêm từ trang 457.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan công bố giải.

Ban giám khảo hạng mục kinh tế được chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đại diện phát biểu nhận xét, phê bình và quyết định của ban giám khảo. Trong vài ba phút ngắn ngủi, bà Phạm Chi Lan phát biểu gọn về thông điệp của cuốn Thần kỳ Kinh tế Tây Đức, nhấn mạnh cả về tri thức và cảm xúc mà cuốn sách mang đến cho hội đồng chấm giải, tập trung vào 2 điều: „(1) Nước Đức đã vươn lên chủ yếu bằng chính sức mình, dựa trên nền tảng học thuật tiên tiến, con người có tư duy-trí tuệ, công dân có ý thức trách nhiệm đối với xã hội và đặc biệt là lãnh đạo có tinh thần yêu nước (lấy phát triển đất nước và phồn vinh dân tộc làm mục tiêu), có tri thức (để định hướng phát triển đúng đắn) và đạo đức (để làm gương và đoàn kết xã hội); (2) Nước Đức đã hòa hợp dân tộc được như thế nào từ sự chia rẽ và khác biệt sau chiến tranh (đặc biệt trong xử sự đối với những người từng tham gia đảng phát xít và làm việc cho chính quyền phát xít, trong đó sau khi xử các tội phạm theo pháp luật, thì rất nhiều nhà kỹ trị, luật gia đã được đưa vào làm việc trong bộ máy nhà nước mới, còn các nhà công nghiệp đã từng sản xuất phục vụ cỗ máy chiến tranh cũng được giữ sản nghiệp của mình và đưa vào phục vụ việc phục hồi kinh tế nước Đức). Giá như VN ta có cuốn sách này từ 1975 thì hay biết mấy, nhưng 45 năm đã trôi qua rồi, và đến bây giờ ta vẫn đang rất cần học nhiều điều từ cuốn sách này!“.

Xuyên suốt tác phẩm là những lí giải của tác giả về hai thập kỷ lịch sử với những thay đổi thần kỳ về kinh tế của Tây Đức. Tác giả là nhân chứng lịch sử trong thập niên 1960/1970, được đào tạo từ đại học Tây Đức, làm việc và sinh sống ở đó hơn 50 năm, nên hiểu rõ bản sắc con người, tâm lý xã hội Đức để đưa ra những phân tích chính xác về xã hội Tây Đức hậu chiến. Được cung cấp bởi nguồn tư liệu phong phú tại chỗ, tác phẩm Thần kỳ Kinh tế Tây Đức kết tủa những tinh hoa kiến thức mà tác giả đã quan sát và ghi nhận trong thời gian học tập và làm việc tại đây. Dường như ở VN chưa có một cuốn sách nào khác nghiên cứu nghiêm túc về đề tài tương tự, mặc dù lịch sử kinh tế Tây Đức hậu chiến là kiến thức rất cần thiết cho sinh viên, trí thức trẻ cũng như những nhà hoạch định chính sách hiện tại và tương lai ở VN.

Dù không đi sâu vào lý thuyết Kinh tế Thị trường Xã hội được Tây Đức áp dụng và mô hình được Liên Âu (EU) đưa vào hiến pháp, nhưng tác phẩm đoạt giải đã nêu được nét tinh túy của mô hình kinh tế độc đáo này, mà người khai sinh ra nó, GS Alfred Müller-Armack gọi là „một công thức hòa giải giữa nguyên lý tự do trên thị trường và nguyên lý cân bằng xã hội trong một khung trật tự được nhà nước xây dựng và bảo vệ. Công thức hòa giải ấy có khả năng kết hợp hài hòa giữa lý tưởng bình đẳng, tự do con người và tăng trưởng kinh tế trong một thế cân bằng hợp lý“.

Tác giả cũng có lần đề cập trong sách rằng, “công thức hòa giải” đó là một sự phối hợp vô cùng khéo léo giữa lý tưởng xã hội công bằng và nguyên lý phát triển của kinh tế thị trường. Ý tưởng đằng sau của GS Müller-Armack là: làm thế nào để chính sách phát triển kinh tế phải đồng thời nâng cao sự công bằng xã hội, và ngược lại, chính sách xã hội cần có tác dụng thúc đẩy sự phát triển kinh tế. Một ý tưởng không dễ thực hiện chút nào, vì đầu tư để tăng trưởng kinh tế và chi tiêu hào phóng cho các chính sách xã hội, là hai khía cạnh có mầm mống mâu thuẩn nội tại. Thế nhưng, nhiều chính sách hậu chiến quan trọng của Tây Đức đã thành công với triết lý chính trị đó. Thí dụ như kế hoạch xây dựng chung cư xã hội, luật hiến pháp doanh nghiệp v.v…

Bà Phạm Chi Lan cũng chia sẻ thêm một nhận xét: “Quyển sách Thần kỳ Kinh tế Tây Đức tuy có cái tên không mấy gần gũi đối với độc giả Việt Nam, cũng không viết về các đề tài thời thượng như chuyển đổi số, kinh tế số, toàn cầu hóa,… hay chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đang được chúng ta và cả thế giới quan tâm. Thế nhưng, quyển sách Thần kỳ Kinh tế Tây Đức đã có tác động đến Hội đồng trao giải những cảm xúc rất mạnh, thật sự rất mạnh và tôi hy vọng các bạn độc giả khi đọc sách sẽ cùng cảm nhận được điều đó”.

Theo Hội đồng tuyển chọn Giải Sách Hay, giá trị của quyển sách Thần kỳ Kinh tế Tây Đức mang lại là sự quán chiếu đối với nền kinh tế Việt Nam. Bài học sâu sắc mà tác giả gửi gắm qua quyển sách là bài học lớn cho Việt Nam – một đất nước cũng từng trải qua chiến tranh và vẫn đang từng ngày mưu cầu phát triển.

Trong bối cảnh nền kinh tế xã hội Việt Nam hiện tại, dường như những nguyên lý và kinh nghiệm về mô hình Kinh tế Thị trường Xã hội của Đức vẫn còn nguyên giá trị để học hỏi.

./.

Ghi lại các trang mạng để đọc thêm:

Kết quả Giải Sách Hay lần thứ X, năm 2020.
Hội đồng xét Giải Sách Hay 2020.
Giới thiệu tác phẩm Thần Kỳ Kinh Tế Tây Đức.
Karl Marx và Tây Đức thời hậu chiến (bản PDF).

(Sách có bán tại Phương Nam Book City, số 212 Nguyễn Trãi, Quận 1, TP Hồ Chí Minh, hoặc các nhà sách trực tuyến. Mua sách ở ngoại quốc: xin liên lạc với BBT Diễn Đàn Khai Phóng để được hướng dẫn).